07.06.2021
Autor: Jarosław Kruk - radca prawny, partner zarządzający | Sylwia Działo - prawnik
Jakie działania podejmują instytucje obowiązane w przypadku zawierania transakcji z państwem trzecim wysokiego ryzyka? Jak wygląda procedura utworzenia przez instytucję obowiązaną oddziału lub przedstawicielstwa w państwie trzecim wysokiego ryzyka?
Ministerstwo Finansów w nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu przedstawiło wiele zmian, które w znaczny sposób wpłyną na działalność działów AML w instytucjach obowiązanych. Większość z nich wiąże się z implementowaniem do polskiego porządku prawnego prawa unijnego. Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. rozszerzyła między innymi zakres działań podejmowanych przez instytucje obowiązane w przypadku zawierania transakcji z państwem trzecim wysokiego ryzyka.
W nowym brzmieniu artykułu 44 ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu instytucje obowiązane będą stosować wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego już nie tylko wobec klientów pochodzących z państwa trzeciego wysokiego ryzyka lub mających w nim siedzibę, ale w przypadku każdej zawieranej transakcji lub stosunków gospodarczych związanych z państwem trzecim wysokiego ryzyka. Instytucje obowiązane muszą uzyskać dodatkowe informacje o kliencie lub beneficjencie rzeczywistym, zamierzonym charakterze stosunków gospodarczych oraz informacje o przyczynach i okolicznościach zamierzonych lub przeprowadzonych transakcji. Ponadto, instytucje obowiązane powinny uzyskać informacje o źródle majątku oraz wartościach majątkowych klienta oraz beneficjenta rzeczywistego, a także otrzymać akceptację kadry kierowniczej wyższego szczebla na nawiązanie lub kontynuację stosunków gospodarczych. Głównym celem wprowadzenia regulacji dotyczących stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego jest zabezpieczenie systemu finansowego Unii Europejskiej przed napływem środków, które mogą pochodzić z nielegalnych źródeł spoza granic Unii Europejskiej. Niemniej jednak, taki krok skłania do podjęcia rozważań czy ustalenie źródła pochodzenia wartości majątkowych, na przykład na podstawie deklaracji, będzie stanowiło rzetelną informację.
Zgodnie z nowo dodanym artykułem 44a, instytucje obowiązane oprócz stosowania wyżej wymienionych środków bezpieczeństwa finansowego, w ramach działań ograniczających ryzyko związane z zawieraniem transakcji przeprowadzanej przez osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej z państwem trzecim wysokiego ryzyka, zobowiązane są do podejmowania dodatkowych czynności w ramach stosowanych wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego, wprowadzania zintensyfikowanych obowiązków związanych z przekazywaniem informacji lub raportowaniem transakcji lub ograniczają zakres stosunków gospodarczych lub transakcji. W tym miejscu należy wskazać, że przepisy unijne wśród państw trzecich wysokiego ryzyka wymienia na przykład Afganistan, Irak, Syrię, Jemen czy Ugandę.
Ustawodawca w omawianej nowelizacji w artykule 44b, wskazał także że w przypadku, gdy instytucja obowiązana będzie chciała utworzyć oddział lub przedstawicielstwo w państwie trzecim wysokiego ryzyka, będzie ona musiała uzyskać, na podstawie złożonego wniosku, zgodę Generalnego Inspektora Informacji Finansowej lub Komisji Nadzoru Finansowego. Wniosek powinien zawierać co najmniej informację zawierającą nazwę, siedzibę i formę organizacyjną instytucji obowiązanej, określenie państwa trzeciego wysokiego ryzyka, w którym ma zostać utworzony oddział lub przedstawicielstwo oraz co najistotniejsze informację o rozwiązaniach zapewniających przestrzeganie przez oddział lub przedstawicielstwo obowiązków z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu odpowiadających wymogom wynikającym z przepisów Unii Europejskiej, bowiem to właśnie te informacje będą miały kluczowe znaczenie do udzielenia zgody na utworzenie oddziału lub przedstawicielstwa.
Jeżeli odpowiednio, Generalny Inspektor Informacji Finansowej albo Komisja Nadzoru Finansowego, wyda pozwolenie na utworzenie oddziału lub przedstawicielstwa w państwie trzecim wysokiego ryzyka przy uwzględnieniu międzynarodowych zobowiązań Unii Europejskiej oraz informacji pochodzących z ewaluacji, ocen lub raportów sporządzanych przez organy lub organizacje międzynarodowe zajmujące się przeciwdziałaniem praniu pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, organ może nałożyć obowiązek na instytucję obowiązaną do wprowadzenia zaostrzonych wymogów w zakresie nadzoru nad nimi lub audytu zewnętrznego. Ponadto, w świetle nowelizacji ustawy, Generalny Inspektor Informacji Finansowej albo Komisja Nadzoru Finansowego może wydać decyzję nakazującą zmianę zakresu albo zakończenie relacji korespondenckich przez instytucję obowiązaną z instytucją będącą respondentem z siedzibą w państwie trzecim wysokiego ryzyka, za uprzednim, nie krótszym niż 30 dni, przeglądem zakresu relacji korespondenckich z instytucjami będącymi respondentami z siedzibą w państwie trzecim wysokiego ryzyka. Obowiązek uzyskania takiej zgody będzie dotyczył tylko oddziałów tworzonych po wejściu w życie ustawy.
Comments