Ochrona prawnokarna nie tylko przetargów publicznych - Nowelizacja kodeksu karnego

Autor: Katarzyna Dawidziuk - Adwokat

Przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt nowelizacji kodeksu karnego z dnia 5 kwietnia 2019 roku (pierwotny projekt z 25 stycznia 2019 roku) przewiduje zmiany w zakresie przestępstwa zakłócania przetargu zmierzające do wzmocnienia ochrony prawnokarnej prawidłowości przetargów, już nie tylko publicznych.

Przede wszystkim proponowana zmiana obejmuje rozszerzenie zakresu przedmiotowego przestępstwa zakłócania przetargu z art. 305 kk. Zaproponowana eliminacja określenia „publiczny”, spowoduje, iż przepis ten obejmie ochroną zarówno przetargi „publiczne”, jak i „prywatne”, w tym prowadzone na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Ponadto, dodany przedmiot ochrony w postaci „postępowania o udzielenie zamówienia publicznego” pozwoli objąć ochroną karnoprawną także inne niż przetarg, tryby udzielenia zamówienia publicznego.

Projektowana zmiana usystematyzuje karalność czynów związanych z przetargami, regulując karalność czynów określanych jako „zmowa przetargowa” w §2 art. 305 kk, zaś pozostałe karalne zachowania w wyniku których dochodzi do udaremnienia lub utrudnienia przetargu w §1 ww. przepisu. Znaczącą zmianą jest też eliminacja znamienia strony podmiotowej w postaci „działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”, przy czym projekt przewiduje też typ kwalifikowany uwzględniający „działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej”.

Jak wynika z uzasadnienia projektu, znowelizowany §2 stwierdza jasno, że zakres czasowy obejmuje zarówno trwający, jak i dopiero przygotowywany przetarg lub postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, co jest uzasadnione faktem, iż „zmowa przetargowa ma zwykle miejsce przed rozpoczęciem przetargu”. Przy czym należy zaznaczyć, że w znamionach tego przestępstwa jest działanie „w celu wywarcia bezprawnego wpływu na wynik trwającego lub przygotowywanego przetargu lub postępowania o udzielenie zamówienia publicznego”.

Proponowana nowelizacja dotyczy także zmiany wysokości grożącej kary. Obecnie za czyny określone w art. 305 kk przewidziana jest kara pozbawienia wolności do 3 lat. Według projektowanych zmian, za przestępstwo określone w art 305 §1 kk kara pozostanie taka sama, ale już przy zmowach przetargowych (art. 305 §2 kk) proponowane zagrożenie to kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Typ kwalifikowany, który będzie miał zastosowanie, jeśli czyn z art. 305 §1 lub §2 popełniono w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, będzie zagrożony karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Ponadto projekt nowelizacji, rozszerza możliwość wszczęcia postępowania karnego z urzędu, także w sytuacji, gdy przedmiot przetargu, aukcji lub zamówienia publicznego jest co najmniej w części finansowy ze środków publicznych.